ymarferion blaenorol y wers ymarferion pellach

Ymarferion Pumed Wers cwrs Clywed Cynghanedd

Ymarferiad 1

Ceisiwch lenwi'r bylchau yn y llinellau canlynol er mwyn cwblhau'r gynghanedd a hefyd er mwyn creu cwpledi o gywydd:

1. dau fodur a dwy ..........
   dau farch chwim a dwy .......... wen
2. dau .......... a dwy fendith
   dau walch aur a dwy ..........
3. dau heb .......... a dwy heb ..........
   dau .......... a dwy feiro
4. dau ddi-.......... a dwy ddi-wên
   dau gysgod a dwy ..........
5. dau gybydd a dwy ..........
   ...........................
6. dau hen feic a dwy ..........
   ...........................

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 2

Llenwch y bylchau i gwblhau'r cwpledi canlynol:

1. (ifanc a hen)
   ddoe'n .........., heddiw'n araf,
   ddoe yn glws a heddiw'n ..........
2. (byw a marw)
   ddoe'n gyrru, heddiw'n ..........
   ddoe yn .........., heddiw'n ei hedd
3. (harddwch ac adfeilion)
   ddoe'n gywrain, heddiw'n ..........
   ddoe'n .........., heddiw'n ddi-do
4. (colli cryfder)
   ddoe'n ddwylath, heddiw'n ..........
   ddoe yn hardd a heddiw'n ..........
5. ddoe'n gawraidd, heddiw'n ..........
   ddoe .......... heddiw ..........
6. ddoe'n .......... heddiw'n ..........
   ddoe .......... heddiw ..........

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 3

1. Duw a w^yr y daw erof (Madog Benfras)
2. cain ei llun, cannwyll Wynedd (Llywelyn Goch ap Meurig Hen)
3. mae nos am y Waun Isaf (Gutun Owain)
4. eryr yw ar wy^r ieuanc (Guto'r Glyn)
5. arian da a wrandewir (Iorwerth Fynglwyd)
6. hyd yn hyn dyna'i hanes (Gruffudd Hiraethog)

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 4

Mae naill ai'r ail neu'r trydedd air ym mhob achos yn cynganeddu'n gywir â'r gair cyntaf; pa un yw'r crych a llyfn?

1. croen: crino, carnedd;
2. trên: turnio, taranu;
3. past: postio, peseta;
4. trwy: trowynt, taro;
5. brown: brwynog, barnu.

Chwiliwch am ddau air diacen arall sy'n cynganeddu'n gywir â'r un cyntaf.

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 5

Mae naill ai'r ail neu'r trydedd air ym mhob achos yn creu gormod odl gyda'r gair cyntaf. Pa un?

1. enwyn: hyn, hon;
2. ceidwad: coed, cad;
3. ehediad: had, hud;
4. swnyn: syn, sain.

Chwiliwch am eiriau acennog eraill i gynganeddu'n gywir â'r un cyntaf. i gynganeddu'n gywir â'r un cyntaf.

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 6

Pa un o'r enwau lleoedd sy'n cwblhau'r cynganeddion anghytbwys dyrchafedig hyn?

1. gynt a gawn, Gwent a ............... (Guto'r Glyn)
   (Garnant, Gwynedd, Garmon, Chonwy)
2. i'r tai yng nghwr y ............... (Dafydd Nanmor)
   (Tywyn, Teifi, Tafwys, Tregaron)
3. och w^r, a dos ............... (Dafydd ap Gwilym)
   (Aber-erch, Uwchmynydd, Gwm Corrwg, Uwch Aeron)
4. llew'r ............... a lloer o Wynedd (Tudur Aled)
   (Llan, Nant, Waun, Ynys)
5. tir âr y gwnant ............... (Guto'r Glyn)
   (Eryri, Dredegar, Yr Oerddrws, Iwerydd)

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 7

Mae 'na enwau lleoedd ar goll yn y llinellau hyn. Dewiswch yr un cywir i greu cynganeddion anghytbwys disgynedig:

1. o Gaerhun i ...............
   (Gaernarfon, Gaer-dydd, Gae'r onnen, Gaerau)
2. o ............... i Lanfarian
   (Lan-faes, Lan-fair, Lanfynach, Lanfor)
3. ............... a Rhydfelen
   (Rhyd-y-fro, Rhydlafar, Rhydyfelin, Rhyd-y-foel)
4. o Ben-coed i ...............
   (Bontcanna, Bencarreg, Ben-y-crug, Bencader)
5. o ............... i Lanwynno
   (Lanelli, Lwyn-onn, Ly^n, Enlli)

yn ôl i'r wers

Ymarferiad 8

Ceisiwch lunio gynganeddion Croes neu Draws Cytbwys Acennog sy'n odli â'r llinellau o'r ymarferiadau uchod er mwyn creu cwpledi o gywydd.

yn ôl i'r wers

ymarferion blaenorol y wers ymarferion pellach

addasiad Gwasg Aredig o ddeunydd hawlfraint (h) Gwasg Carreg Gwalch